مفاهیم اولیه در Windows 98

روی case هر کامپیوتر دو کلید مهم قرار دارد که یکی از آنها دکمه power مىباشد که جهت روشن و خاموش نمودن دستگاه استفاده مىشود ( On روشن و Off خاموش ) و دکمه دیگر دکمه Reset مىباشد هنگامیکه دستگاه روشن بوده و بنا به ضرورت( هنگامیکه برنامهhang یا اصطلاحا" قفل مىنماید ،برنامه جدیدی نصب مىشود که نیاز به راه اندازی مجدد دارد ویا سیستم کنده شده و مشکل خاصی دارد که شاید با راه اندازى مجدد درست شود) باید مجددا" راه اندازی گردد استفاده مىشود و دستگاه را دوباره بدون خاموش کردن بالا آورده و راه اندازی مىکند که اصطلاحا" boot کردن مىگویند.

هنگامی که شما دکمه power را فشار داده و کامپیوتر را روشن می کنید سیستم اصطلاحا" boot شده و بالا می آید و امکان دارد جهت ورود به برنامه windows از شما نام کاربر user name و رمز ورود یا password را که مخصوص هر کسی که می خواهد وارد برنامه شود بخواهد. اگر شما نام و پسورد جداگانه دارید نوشته و با کلید سمت چپ ماوس در روی دکمهok کلیک کرده یا از روی کلیدها دکمه Enter را فشار دهید ولی اگر به دلایل مختلف اجازه ورود نتوانستید بگیرد میتوانید با کلیک روی دکمه cancel وارد سیستم شود و از برنامه های عمومی آن دستگاه استفاده نمایید.

صفحه ای که ظاهر می شود اصطلاحا" Desktop یا میز کار نام دارد و روی آن شکلهایی که icon یا شمایل نامیده میشوند قرار دارد و نشانگر (یا میانبر= shortcut ) برنامه های مختلف می باشند و با دو بار کلیک دکمه سمت چپ ماوس پنجره آنها باز شده و شما میتوانید از آنها استفاده نمایید.

در زیر میز کار نواری قرار دارد که اصطلاحا" نوار وظیف یا taskbar نامیده می شود که علاوه بر داشتن icon های خاص،نمایش دهنده نام برنامه های فعال روی میز کار میباشند. و مهمتر از همه دکمه start در سمت چپ قسمت پایین روى آن قرار دارد و اگر روی آن کلیک کنید می توانید به سراغ برنامه های موجود در کامپیوترتان رفته و آنها را اجرا نمایید که معمولا" شامل امکانات زیر نیز میباشد که بطور مفصل بعدا" در جزواتی دیگر تک تک آنها را آموزش و بررسى خواهیم کرد.

1) ...Shut down : که شما برای بستن دستگاه و خروج از کامپیوتر و کارهاى دیگر از آن استفاده خواهید کرد.

2) ...Log off : از برنامه های شما خارج شده و آنها را بسته و اجازه می دهد کاربر دیگر با وارد نمودن نام و رمز ورود وارد برنامه های خودش شود.

3) ...Run : در این قسمت با نوشتن نام و مسیر برنامه یا یافتن آن از طریق browse شما می توانید برنامه را سریعا" اجرا نمایید.

4) Help : برنامه راهنمای (کمک ) انگلیسی جهت آموزش و رفع اشکال انواع برنامه های windows را باز می کند.

5) Find  :که به شما اجازه پیدا کردن انواع برنامه ها ،فایلها،و فولدرها را در کامپیوترتان می دهد و همچنین امکانات خاص دیگری در اختیار شما قرار می دهد.

6) Setting : امکانات تنظیم انواع دستگاههای سخت افزاری ،نرم افزاری و برنامه های جانبی را میدهد.

7) Documents : شما از طریق این بخش می توانید سریعا" به برنامه My Documents رفته و همچنین در این قسمت حدود 15 برنامه اسناد ، مدارک و برنامه های کاربردى که اخیرا" اجرا نموده اید در حافظه آن قرار دارد و شما سریعا" می توانید از آنها استفاده نمایید.

8) Favorites : برنامه های مورد علاقه اینترنتی که در حافظه دارد و یا شما اضافه نمویده اید را نشان می دهد.

9) Programs : شما را وارد برنامه های نصب شده روی کامپیوترتان می نماید که از جمله آنها برنامه Accessories می باشد.که خود شامل برنامه های متنوعی از جمله Internet tools و Communication جهت تنظیم و وارد شدن به برنامه های اینترنت می باشد. Entertainment که یکسری وسایل و امکانات تفریحی از جمله cd و ضبط و دستگاه تماشای فیلم(Media Player ) از طریق کامپیوتر می باشد. System tools یکسری برنامه های سیستمی و تنظیم و چک نمودن دستگاه را در اختیار شما قرار می دهد. Address book امکان ثبت مشخصات ،تلفن و آدرس می باشد و مانند یک دفتر تلفن است. Imaging جهت مشاهده و تنظیم و کار روی تصاویر و عکسها است. Calculator شامل ماشین حساب معمولی و همچنین علمی می باشد. Notepad برنامه نوشتاری ساده ای جهت یاداشت گذاشتن است. WordPad برنامه نسبتا" کاملی جهت نوشتن مدارک،نامه ها، متون و جزوات می باشد. Paint جهت رسم نقاشی می باشد. 

قسمتهای مختلف یک پنجره در ویندوز98

هنگام اجرای اکثر برنامه ها معمولا" یک پنجره باز می شود که شما باید توانایى کنترل و نحوه استفاده نمودن آن پنجره را باید داشته باشد و 90% کار پنجره ها شبیه هم می باشد و اگر شما نحوه کار با یک پنجره را خوب بدانید می توانید از پنجره های دیگر نیز به راحتی استفاده نمایید. و ما برای نمونه پنجره My Documents یا اسناد و مدارک را در اینجا و پنجره Internet explorer را جهت آموزش اینترت تشریح می کنیم و در قسمتهاى بعد انشا الله بقیه برنامه ها را بطور مفصل ارائه خواهیم داد.

با دو بار کلیک کردن روی Icon برنامه My Documents (میانبر زرد رنگ شبیه پاکت نامه که روى میز کار قرار دارد) پنجره آن باز می شود. اکثر پنجره ها دارای هفت قسمت زیر می باشند.

1) Title bar یا نوار عنوان برنامه
2) Menu bar نوار فهرست و ابزار مورد نیاز برنامه
3) Tool bar یا نوار ابزار کار و مورد استفاده زیاد جهت راحتى انجام کارها
4) Address bar یا نوار آدرس و مسیر برنامه
5) Display یا صفحه نمایش اطلاعات ، انجام عملیات و محتویات برنامه
6) Status bar یا نوار وضعیت یا حالات
7) Scroll bar یا نوار گردش ( بالا و پایین نمودن محتویات پنجره)

در زیر به توضیح تک تک آنها می پردازیم:

1)Title bar

Title bar یا نوار عنوان که در بالای همه پنجرها که معمولا" نیز به رنگ آبی می باشد قرار دارد و عنوان برنامه ای که در آن قرار داریم را نشان می دهد.(در این پنجره عنوان My Documents )

در سمت راست نوار عنوان سه جعبه (box ) کوچک ولی مهم جهت کنترل پنجره قرار دارد که اگر اشاره گر را روی آنها نگهدارید نامشان به انگلیسی پیدا می شود و عبارتند از:

Minimize box 

 که به شکل یک منها ( - ) بوده و درسمت چپ قرار دارد و اگر روی آن کلیک نمایید پنجره شما کوچک شده و در روی نوار وظیفه یا Task bar می نشیند و شما می توانید میز کارتان را مشاهده نمایید و یا از برنامه های دیگرتان براحتی استفاده نمایید و درصورت نیاز به آن بر نامه فقط کافی است یک بار روی اسم آن روی نوار وظیفه کلیک نمایید و پنجره شما سریعا" باز می شود. توجه شود که Minimize پنجره شما را نبسته بلکه بطور فعال از جلو چشم در روی میز کار خارج نموده و به روی نوار وظیفه می برد.

  Maximize/Restore box 

 که به شکل مربعی در وسط دو دکمه دیگر قرار دارد و به شما این اجازه را می دهد که پنجره را که معمولا" یک سوم صفحه نمایش است را به حداکثر رسانده و بتوانید از پنجره نهایت استفاده را نمایید. و در صورت نیاز با کلیک مجدد روی آن صفحه را کوچکتر مىنماید تا حدودی نیز شما علاوه بر این پنجره به میز کارتان نیز تسلط داشته باشید.

تذکر:·· شما در صورتی که پنجره به حالت کوچک باشد می توانید با کلیک روی بخش آبی رنگ نوار عنوان Title bar و نگهداشتن دکمه ماوس ( click and drag ) پنجره را روی میز کار جابجا نمایید.

·· در حالتی که پنجره کوچک می باشد شما می توانید اشاره گر را به لبه های کناری پنجره نزدیک نموده و هنگامی که اشاره گر از حالت یک فلش سفید به یک فلش سیاه نازک دو طرفه در می آید دکمه ماوس را کلیک نموده ، دکمه را نگه داشته و بکشید تا بتوانید پنجره را به اندازه دلخواه کوچک یا بزرگ نمایید وسپس دکمه را رها نمایید.

Close box 

که به شکل یک ضربدر بوده و با کلیک روی آن پنجره از فعالیت افتاده و بسته خواهد شد و برای اجرای مجدد آن دوباره به جایگاه اولیه آن برنامه رفته و آن را فعال نمایید.

2) Menu bar

Menu bar یا نوار فهرست که خود شامل قسمتهای مختلفی از جمله file, edit, view, go, favorites, و help برنامه می باشد که این عنوانها در پنجره های مختلف شاید کم یا زیاد نیز باشند.

در این قسمت فهرست ابزار و وسایلی که شما جهت انجام کار به آنها در این برنامه نیاز دارید در درون اینها قرار دارند که با کلیک روی هر کدام فهرستهای گوناگون هر قسمت به صورت پرده کره کره ای افتاده و آویزان می شود که با رفتن روی هر یک از آنها ( اشاره گر را سر دهید،کلیک نکنید ) در صورتی که به رنگ سیاه باشند و کلیک روی آنها می توانید کار مورد نظر را اجرا نمایید.( اگر رنگ عمل مورد نظر خاکستری باشد بدین مفهوم است که آن عمل در حال حاضر فعال نبوده و باید شما عمل دیگری مثلا" چیزی را انتخاب نمایید تا آن عمل فعال و سیاه رنگ شود).

تمامی اعمال و برنامه هایی که شما در یک پنجره جهت انجام کار به آن نیاز دارید در درون نوار فهرست پنجره قرار دارد ولی نترسید نیاز نیست به همه آنها مسلط باشید و ابزاری که براى انجام کارها نیاز دارید و 90 الی 95% مورد نیاز است بطور ملموس و همراه شکلهای ساده از میان تمامی این ابزارها انتخاب شده و در زیر نوار فهرست به عنوان نوار ابزار یا Tool bar قرار گرفته است و اگر شما به کار با آنها تسلط داشته باشید به راحتی می توانید آن برنامه را به کار گیرید.

3) Tool bar

Tool bar یا نوار ابزار نشانگر ابزارهای مورد نیاز انتخابی از نوار فهرست می باشند که جهت سهولت انجام کار به صورت اشکالى گویا روی این نوار قرار دارند و با کلیک روی آنها کار مورد نظر انجام می پذیرد.(در صورتی که عمل مورد نظر فعال باشد سیاه رنگ بوده و گرنه خاکستری (غیر فعال) می باشد.)

از جمله این ابزارها مثلا" درMy Documents عبارتند از:

Back  (برگشت به عقب)

اگر شما درون این پنجره شما وارد یکى از پوشه های درونی آن شوید می توانید با زدن دکمه back مجددا" به پنجره اولی برگردید.

Forward  (رفتن به جلو)

 اگر از صفحه ای درون این پنجره به عقب برگشته باشید میتوانید با زدن forward مجددا" به صفحه قبلی برگردید.

Up (رفتن به سطح بالا)

 پنجره شما را تا desktop از قسمتها و بخشهای مختلف drive ها با لا می آورد.

Cut (بریدن ،برداشتن و در حافظه نگهداشتن قسمت انتخابى)  

موضوع یا پوشه و فایلها ی انتخاب شده شما را بریده و از این پنجره و قسمت برداشته و در حافظه موقت کهclipboard نامیده مىشود نگهداری می کند تادر جایگاه مورد نظر بچسبانیم ( paste ).

Copy  (نسخه بردار یا کپی و در حافظه قرار دادن قسمت انتخاب شده)

 یک نسخه از موضوع یا پوشه و فایلها ی انتخاب شده شما را برداشته و در حافظه موقت کهclipboard نامیده می شود نگهداری می کند تادر جایگاه مورد نظر بچسبانیم ( paste ).

تذکر:
cut آن پوشه یا قسمت انتخاب شما را کلا" از آن قسمت بر می دارد و به جای دیگری انتقال می دهد و لی copy به موضوع انتخاب شده کاری نداشته و آن را در جایگاه اولیه حفظ نموده و تنها نسخه ای(رونوشتی ) از آن را در حافظه جهت استفاده مجدد نگه می دارد. ضمنا" فراموش نشود که delete فایل یا فولدر انتخاب شده کلا" حذف کرده و در حافظه جهت استفاده نگه نمی دارد.

Paste  (الصاق یا چسپاندن قسمت کپى شده یا بریده شده)

 موضوع یا پوشه و فایلها یی که شما کپی نموده و یا بریده اید و در حافظه موقت مىباشد را در جایگاه مورد نظر مىچسباند.

Undo (خنثى نمودن عمل آخر در آن پنجره)

 کار آخری را که انجام داده اید را معکوس یا بی اثر کرده و به حالت اول بر مىگرداند.

Delete (حذف و برداشتن موضوع انتخابى از کامپیوتر)

 موضوع یا پوشه و فایلها ی انتخاب شده شما را کلا" حذف نموده و به سطل آشغال ( Recycle bin ) می برد و یا کلا" از کامپپوتر حذف مىنماید.

Properties (مشخصات و ویژگیهاى برنامه انتخابى)

 اگر فایل یا فولدری را انتخاب نمایید و روی این دکمه کلیک کنید مشخصات،آدرس، اندازه ونوع برنامه مورد نظر را نشان می دهد.

View (نمایش فایلها و فولدرها)

 نحوه نمایش فایلها و فولدرهای درون پنجره را به صورت Large Icons (بزرگ) ، Small Icons (کوچک) ، List (فهرست) و details که فایلها را با جزئیات تمام از قبیل نام، اندازه،نوع و تاریخ ایجاد یا تغییر را نیز نشان مىدهد.

4) Address bar

Address bar یا نوار آدرس که محل و مسیر قرار گرفتن فایل یا پوشه و پنجره باز شده را نشان مىدهد و شما برای فراخوانی فایل یا پوشه مورد نظر دیگر مىتوانید درون آدرس کلیک کرده و آدرس مورد نظر را نوشته کلید Enter را بزنید تا برنامه اجرا شود و یا روی فلش کوچکی که در انتهای سمت راست نوار آدرس قرار دارد کلیک کنید تا آدرسهای بخشها و پارتیشنهای مختلف کامپیوتر را مشاهده نمایید(Desktop, Floppy(a:) My Computer, C: , D: , E: , F:(cd rom) ,My Documents ,Network Neighborhood , Control panel ,Printer , Internet Explorer ) و درون آنها رفته و فایل مورد نظر را پیدا نمایید و آن را اجرا کنید.

5) Display window

Display window که همان صفحه اصلی و بزرگی است که شما محتویات یک پنجره را درون آن مشاهدمکنید و در صورت لزوم انتخاب و اجرا مىکنید.

6) Status bar

Status bar یا نوار وضعیت که در انتها و ته یک پنجره قرار دارد و وضعیت وموقیت ومحل فایلهای انتخابی را نشان مىدهد.مثلا" اگر شما فایلی را انتخاب نمایید اندازه و سایز آن را در روی نوار وضعیت مشاهده خواهید نمود.

7) Scroll bar

Scroll bar یا نوار گردش ( بالا و پایین نمودن محتویات پنجره) که فقط درصفحاتی قابل مشاهده مىباشد که محتویات آن صفحه زیادتر و بزرگتر از اندازه یک پنجره و صفحه نمایش مىباشد و شما جهت مشاهده بقیه محتویات و موضوعات آن صفحه با استفاده از Scroll barهای عمودی یا افقی پنجره که بصورت نواری نازک که در دوسوی آن یک فلش قرار دار استفاده نمایید.( تذکر: برای این امر مىتوانید از دکمه های Text editing keys یا کلیدهای ویرایشی موجود روی صفحه کلید استفاده نمایید).

اگر شما روی فلشی که روی Scroll bar قرار دارد یکبار کلیک نمایید محتویات صفحه شما به اندازه یک خط بالا یا پایین مىشوند.و اگر اشاره گر در زیر فلش جایی که خالی است گذاشته و یکبار کلیک نمایید محتویات صفحه شما به اندازه یک صفحه نمایشی (page up/down ) جابجا خواهد شد. و ضمنا" مىتوانید روی دستگیره یا زبانه ای که در بین دوفلش در وسط Scroll bar قرار دارد کلیک نموده آنرا نگهداشته و به اندازه دلخواه بالا یا پایین ببریید.

دقت شود که تمامى مطالب بیان شده در خصوص پنجره My Documents در سا یر پنجره ها صادق بوده و عین آن عمل مىنماید و فقط یکسرى از ابزارهاى مورد نیاز هر برنامه با برنامه دیگر فرق دارد.